ສະພຸງ

1. ລະຫັດ: LT0828
2. ຊື່ລາວ: ສະພຸງ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Tetrameles nudifloraBr.
4. ຕະກຸນ: TETRAMELACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ (Trade names) BAING (MM), MENGKUNDOR (MY), SA PHOUNG (LA), SPONG (KH), TUNG (VN)
   Common names:
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຜັດປ່ຽນໃບຂະໜາດໃຫຍ່, ສູງເຖິງ 8 ແມັດ ລຳຕົ້ນສູງ ແລະ ຊື່, ມີປີກຮາກຄໍ້າໃຫຍ່ ແລະ ຮາກເລືອຕາມໜ້າດິນ ຢູ່ເທິງຫີນ. ເປືອກຕົ້ນອ່ອນ: ສີນໍ້າຕານປົນສີຂີ້ເຖົ່າມີຕຸ່ມເປັນວົງໃຫຍ່ສີຂາວ, ລຽບ, ມັກມີຮອຍຫ່ຽວ. ຕົ້ນແກ່: ສີເທົາປົນສີນໍ້າຕານ, ລຽບ ແລະ ເຫຼື້ອມ, ເປືອກໃນໜາ ແລະ ມີເນື້ອອ່ອນ, ສີເຫຼືອງ-ສີນໍ້າຕານຈາງເປັນເສັ້ນໃຍ. ໃບ: ໃບດ່ຽວ, ວຽນສະລັບກັນ, ເປັນຈຸ້ມຢູ່ໃກ້ກັບປາຍກິ່ງງ່າ, ຮູບໄຂ່ກວ້າງ ຫຼື ຮູບຫົວໃຈ, ປາຍສ້ວຍມົນສັ້ນ ແລະ ສ້ວຍມົນ ຫຼື ຖານເປັນຮູບຫົວໃຈ, ຂອບໃບເປັນແຂ້ວເລື່ອຍບໍ່ສະໝໍ່າສະເໝີ, ກ້ານໃບຮຽວ​ຍາວ. ດອກ: ດອກຜູ້ ແລະ ດອກເພດແມ່ຢູ່ຕ່າງຕົ້ນກັນ, ດອກເພດຜູ້: ກາບດອກ 4 ກາບ; ບໍ່ມີກີບດອກ, ຖ້າມີ 1–4; ເກສອນເພດຜູ້ 4,  ກົງກັນຂ້າມກັບກາບດອກ. ດອກເພດແມ່: ດອກເປັນຮວງຢ່ອນລົງ, ສີຂຽວ, ເປັນຮູບກະດິ່ງ ຫຼື ເປັນຮູບກາບດອກ, ຮູບແຂ້ວເລື່ອຍ 4 ແຂ້ວຢູ່ປາຍ, ບາງຄັ້ງມີແຂ້ວນ້ອຍ 1 ຫຼື 2 ອັນ,  ບໍ່ມີກີບດອກ. ການອອກດອກ: ເດືອນມີນາ-ເດືອນເມສາ. ໝາກ: ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບກົມ, ປາຍມົນ, ແກ່ນມີຫຼາຍ, ຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍ, ໝາກແຫ້ງໄຂໄດ້ແບບແຄບຊູນ. ການອອກໝາກ: ເດືືອນພືດສະພາ-ເດືອນມີຖຸນາ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ເນື້ອໄມ້ພຸງ ມີສີຂາວອອກ​ເທົາ ​ເມື່ອປະໄວ້ດົນຈະເປັນສີເຫຼືອງອ່ອນ ສີຂອງມອກ ແລະ ສີຂອງແກນບໍ່ຕ່າງກັນ (ໄມ້ບໍ່ມີແກນ) ມີ ສ້ຽນຊື່ ເນື້ອໄມ້ຂ້ອນຂ້າງຫຍາບຊາ ແລະ ອ່ອນ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15.  ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ເປັນ ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ແລະ ແບບ ຄູ່ແຝດ (Multiple pore) ແລະ ມີ ການຮຽງຕົວແບບບໍ່ເດັ່ນຊັດ, ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດໃຫຍ່, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດເຈນ ແລະ ຂາດເປັນຊ່ວງໆ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບປີກ (Aliform parenchyma).

 

7. ການນໍາໃຊ້: ເພິ່ນໃຊ້ສໍາລັບເປັນແປ້ນຕີແບບຊີມັງ ສໍາລັບການກໍ່ສ້າງເຮືອນ, ພື້ນ, ໄມ້ອັດ, ປູພື້ນ ແລະ ກ່ອງບັນຈຸ. ຮາກຄໍ້າໃຫຍ່ໄດ້ຖືກນໍາໃຊ້ສໍາລັບການເຮັດເປັນກະດານ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບຢູ່ໃນປ່າດົງດິບ, ປ່າຜັດປ່ຽນໃບ, ທັງໃນປ່າດົງດິບ ແລະ ປ່າດົງດິບຢູ່ໃນພື້ນທີ່ຮາບພຽງຢູ່ໃກ້ກັບຫ້ວຍ, ຢູ່ໃນຄວາມຄ້ອຍຊັນຂອງພູຫີນ, ພູຫີນປູນ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ແມ່ນຊະນິດທີ່ພົບເຫັນຢູ່ປະເທດ ມຽນມາ, ຈີນ , ໄທ, ບູຖານ, ເນປານ, ອິນໂດເນເຊຍ, ມາເລເຊຍ, ຫວຽດນາມ ແລະ ອິນເດຍ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່: ແຂວງ ຄໍາມ່ວນ, ໄຊຍະບູລີ ແລະ ແຂວງວຽງຈັນ.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ III ຂອງບັນຊີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ເປັນ LC ຂອງ Red list of IUCN.
11. ໝາຍເຫດ: ຈະສັງເກດໄດ້ງ່າຍລໍາຕົ້ນ, ເປືອກເຫຼື້ອມເປັນເງົາ ແລະ ຮາກຄໍ້າໃຫຍ່ ຫຼື ຮາກແຜ່ກະຈາຍລາມຢູ່ພື້ນຫຼາຍລັກສະນະ.
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

Forest Research Institute Malasia, (2019). Equivalent Timber Name in Asian.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong, Souphachay Phouphasouk, (2019). A Field

Guide to Forest Trees and Plants for Forestry of Central Laos. Faculty of Forest Science, National University of Laos.

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Datiscaceae/Tetrameles 

http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:316103-1

https://www.flowersofindia.net/catalog/slides/False%20Hemp%20Tree.html

http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200014478

https://apps.lucidcentral.org/rainforest/text/entities/tetrameles_nudiflora.htm

http://www.tropicaltimber.info/specie/saphbinung-tetrameles-nudiflora/

https://www.researchgate.net/publication/233639651_Trees_of_Laos_and_Vietnam_A_Field_Guide_to_100_Economically_or_Ecologically_Important_Species