ແຕ້ຫໍ້

ລະຫັດ: LT0745
ຊື່ລາວ: ແຕ້ຫໍ້, ແຕ້ໜາມ
ຊື່ວິທະຍາສາດ: Sindora siamensis ex Miq.
ຕະກຸນ: FABACEAE
ຊື່ການຄ້າ: TEA HOR (LA), GU (VN), KOKOH (KH), MAKHA-TAE (VN), SEPETIR (VN), SINDORA (TH), SINDUR (VN)
ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນ, ສູງເຖິງ 25 ແມັດ. ລຳຕົ້ນຊື່, ກົມ, ເປືອກສີນ້ຳຕານແກ່, ກ້ຽງ ຫຼື ມີຮອຍແຕກເລັກນ້ອຍ. ໃບປະສົມ ແບບຂົນນົກປາຍຄູ່, ໃບຍ່ອຍ 4–6 ໃບ, ຮູບໄຂ່ຫາຮູບຮີ, ປາຍແຫຼມເປັນຕິ່ງ ຫາ ມົນ, ໂຄນໃບມົນ, ຂອບໃບລຽບ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມມີຂົນອ່ອນນຸ້ມ ສີນ້ຳຕານ. ຊໍ່ດອກ ແບບແຕກແໜງ, ສີນ້ຳຕານ, ອອກຕາມງ່າມໃບ ຫຼື ປາຍຍອດ. ໝາກ ແປແຂງ, ມີໜາມກະຈາຍທົ່ວໝາກ, ປ່ຍໜາມມີນ້ຳຢາງ.

ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້: ເນື້ອໄມ້ແຕ້ຮໍມີນໍ້າຕານແກ່ ມີລາຍຊຶ່ງເປັນສີແກ່ກ່ວາສີພື້ນ ສ້ຽນສົນເນື້ອຂ້ອນຂ້າງຫຍາບແຕ່ສະໝໍ່າສະເໝີ ເປັນມັນແຂງ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15 ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ເປັນແບບ ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ຄູ່ 2-3 ຈຸລັງ(Multiple pore)ມີ ຈຳນວນເລັກນ້ອຍ, ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດປານການຫາໃຫຍ່ສາມາດເຫັນດ້ວຍຕາເປົ່າ ມີສານສະກັດ ແບບ tylose ແລະ Deposit ເປັນບາງພໍຣ໌, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດເຈນມີມີສານສະກັດຕົກຄ້າງແບບ Deposit ເປັນສີຂາວແຊກຢູ່ໃນເສັ້ນເຣ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບ vasicentric, Aliform ແລະ ແບບເກີດຕາມຂອບວົງປີເຂດເນື້ອໄມ້ທ້າຍລະດູ (Terminal Boundary) ເປັນໄລຍະ.

ການນໍາໃຊ້: ເນື້ອໄມ້ແຂງສີນ້ຳຕານ ຫຼື ສີແດງ ແລະ ມີຈຸດສີດຳ. ມອກໄມ້ເປັນສີເທົາປົນສີນ້ຳຕານ, ສາມາດແປຮູບໄດ້ງ່າຍ ແລະ ມີຄວາມສວຍງາມ. ເປັນໄມ້ທີ່ນິຍົມນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການກໍ່ສ້າງເຮືອນຊານ, ເຮັດເຄື່ອງເຟີນີເຈີຕ່າງໆ ຫຼື ແກະສະຫຼັກຕ່າງໆ.
ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບເຫັນໃນປ່າດົງດິບ, ປ່າປະສົມ, ທີ່ມີຄວາມສູງຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລ 200–800 ມ.
ການກະຈາຍພັນ: ພົບເຂດປະເທດມ່ຽນມ້າ, ໄທ, ຫວຽດນາມ, ກຳປູເຈຍ, ບັງກາເດດ, ມາເລເຊຍ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບຢູ່ແຂວງວຽງຈັນ, ບໍລິຄໍາໄຊ, ຄໍາມ່ວນ, ສະຫວັນນາເຂດ, ຈຳປາສັກ.
ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ II ຂອງບັນຊີ ສະບັບເລກທີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ເປັນ LC ຂອງ Red list of IUCN. ພົບເຫັນຕາມເຂດປ່າດົງດິບ, ປ່າປະສົມ, ປ່າໂຕກ ແຕ່ປະຈຸບັນຈໍານວນປະຊາກອນແມ່ນໜ້ອຍລົງ ຍ້ອນມີການນໍາໄປໃຊ້ເຮັດເຮືອນ ຫຼື ເຄື່ອງເຟີນີເຈີຕ່າງໆ ຕາມການນິຍົມຂອງສັງຄົມ.
ໝາຍເຫດ: ໄມ້ແຕ້ຫໍ້ ສັງເກດເບິ່ງໄດ້ງ່າຍ ໃບມີຂົນສີນ້ຳຕານ, ໝາກມີໜາມແຂງ ກະຈາຍທົ່າໝາກ.
ເອກະສານອ້າງອີງ

ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, (2021). ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການກຳນົດບັນຊີໄມ້ I, II, III ສະບັບເລທີ 0448. ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ສປປ ລາວ.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong, Souphachay Phouphasouk, (2019). A Field Guide To Forest Trees and Plants For Forestry of Central Laos. Faculty of Forest Science, National Univeristy of Laos.

Forest Research Institute Malasia, (2019). Equivalent Timber Name in Asian.

Hoang Van Sam, Khamseng Nanthavong, Keßler, P.J.A., (2004). Trees of Laos and Vietnam. BLUMEA 49: 201–349.

Larsen, S.S. Larsen & J.E. Vidal. 1980. Leguminosae- Caesalpiniaceae. Flore du Cambodge, Laos et Vietnam, No 18. Museum National d’Histoire Naturelle.

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Leguminosae/Sindora

https://www.phakhaolao.la/kb/0000223

https://www.iucnredlist.org/search?query=Pterocarpus%20indicus&searchType=species

https://plants.jstor.org/stable/10.5555/al.ap.specimen.u0003318