ຕີນເປັດໃບໃຫຍ່

1. ລະຫັດ: LT0066
2. ຊື່ລາວ: ຕີນເປັດໃບໃຫຍ່
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Alstonia scholaris (L.) R.Br.
4. ຕະກຸນ: APOCYNACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ: TIN PET BAI GNAI(L), WHITE CHEESE WOOD (TH), DITA (PH), MILKWOOD (VN), PULAI (BN,MY,VN), TAUNG-ME-OK (MM).
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ໄມ້ຕີນເປັດ ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນ, ສູງເຖິງ 50 ມ. ລຳຕົ້ນ  ຊື່, ປົກກະຕິເປັນປຸ້ງຢູ່ກົກ, ເປືອກຂອງຕົ້ນອ່ອນເປັນສີນໍ້າຕານອ່ອນ, ກ້ຽງ, ມີປ່ອງອາກາດເປັນຈຸດໆ. ເປືອກຂອງຕົ້ນແກ່ເປັນສີນໍ້າຕານຄີມອ່ອນ, ມັກປ່ຽນສີເປັນສີດໍາ, ແຕກເປັນເກັດ. ເປືອກໃນສີເຫຼືອງອ່ອນ. ໃບດ່ຽວ, ຈັບແບບວົງແຫວນ ແຕ່ 4-8 ໃບ, ສ້ວຍແຄບ ຫຼື ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ປາຍໃບແຫຼມ, ປູ້ ຫຼື ມົນ, ກົກໃບ ຮູບຫຼີ້ມ, ຂອບໃບລຽບ, ໜ້າໃບສີຂຽວເຂັ້ມ, ລຸ່ມໃບຂຽວຈືດ, ກ້ຽງ, ເຫຼື້ອມ. ຊໍ່ດອກ ແບບກະຈຸກທີ່ປາຍ. ດອກ ອອກສີຂຽວ ສີຂາວ ແກມ ເຫຼືອງ ຫລື ສີ ຄີມ. ກາບດອກຕິດກັນສ່ວນກົກ ແຕ່ແຍກກັນທີ່ປາຍເປັນ 5 ແຊກ. ກີບດອກ ຕິດກັນເປັນຫຼອດທີ່ກົກ ແຕ່ປາຍແຍກເປັນ 5 ແຊກ. ເກສອນຜູ້ ມີ 5 ອັນ. ເຕົ້າໄຂ່ ຈັບເທິງຖານດອກ. ໝາກ ແຫ້ງເປັນຄູ່, ຮຽວຍາວ ຄ້າຍຄືຝັກ , ຕອນຍັງດິບ ເປັນສີຂຽວ, ເວລາແຫ້ງເປັນສີນໍ້າຕານຈືດ ແລະ ແຕກອອກເປັນສອງສ່ວນ, ກ້ຽງ. ແກ່ນ ສີ ນໍ້າຕານ, ຮູບຂອບຂະໜານທີ່ມີ ຂົນຍາວຢູ່ທັງສອງດ້ານ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ລັກສະນະເນື້ອໄມ້ຕີນເປັດ ມີສີເຫຼືອງປົນສີນ້ຳຕານ, ສ້ຽນສົນ ແລະ ເປັນຄື້ນເລັກໜ້ອຍ, ເນື້ອໄມ້ລະອຽດດີ, ເມື່ອມີການຂັດຈະມີເງົາເຫຼື້ອມງາມ. ລັກສະນະໂຄງສ້າງເນື້ອໄມ້ໃນ​ດ້ານ​ໜ້າ​ຕັດ​ຂວາງ ຈຸລັງ Vessels ມີ​ຂະ​ໜາດ​ປານ​ກາງເຊີ່ງ​ບໍ່​ສາ​ມາ​ເຫັນ​ໄດ້​ດ້ວຍ​ຕາ​ເປົ່າ,  ກະຈາຍແບບ Diffuse  porous wood (ບໍ່ເຫັນວົງປີ​), ​ການຮຽງຕົວແບບຂອງ​ຈຸລັງ Vessels ເປັນ​ແບບ​ດ່ຽວ (Solitary) ແລະ ແບບ​ແຝດ (Multiple) 90%, ຢູ່ພາຍໃນ​ຈຸລັງ Vessels  ມີສານສະກັດ Tylose ບັນຈຸຢູ່ Vessels ໃນ​ບາງຈຸ​ລັງ. ຈຸລັງ Parenchyma ​ທີ່​ມີ​ໃນ​ໄມ້ຕິນເປັດເປັນ​ແບບຕິດພັນກັບ Vessel ​ໃນຮູບແບບ (Band confluent) , ຈຸລັງ Ray ສາ​ມາດ​ເຫັນຊັດເຈນໃນ ກ້ອງ Macroscope LED Light (ບໍ່​ສາ​ມາດ​ເຫັນ​ໄດ້​ດ້ວຍ​ຕາ​ເປົ່າ).

7. ການນໍາໃຊ້: ເປືອກໃຊ້ເປັນຢາປິ່ນປົວໄຂ້ຍຸງ ແລະ ປິ່ນປົວອະໄວຍະວະເພດຊາຍ, ຢາງໃຊ້ໃສ່ແຜເພື່ອກຳຈັດໜອນອອກ, ເນື້ອໄມ້ໃຊ້ເຮັດໄມ້ອັດ, ກັບ, ຫີບ, ໂລງສົບ, ເຄື່ອງຕົບແຕ່ງພາຍໃນ ແລະ ຫັດຖະກຳ. ຕົ້ນປູກໄວ້ປະດັບ ແລະ ໃຫ້ຮ່ົ່ມທີ່ດີ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບເຫັນໃນປ່າດົງດິບ, ປ່າປະສົມ, ຂອບປ່າ, ພື້ນທີ່ຊຸ່ມ ແຄມຫ້ວຍ ຫລື ແມ່ນຳ້, ຄວາມສູງຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລ ເຖີງ 1200 ມ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ປາກິສຖານ, ຊີລັງກາ, ເນປ່ານ, ບູຕານ, ບັງກຣາເດັັດ, ອິນເດຍ, ມ້ຽນມ່າ, ຈີນ, ກຳຢູເຈຍ, ໄທ, ມາເລເຊຍ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ແຂວງ ວຽງຈັນ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ບໍລິຄຳໄຊ ແລະ ຄຳມ່ວນ.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ III ຂອງບັນຊີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້,ເປັນ LC ຂອງ Red list of IUCN. ໃນເມື່ອກ່ອນໄມ້ຕີນເປັດພົບເຫັນຫຼາຍໃນທຸກໆແຂວງຂອງລາວ ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນໜ້ອຍລົງຫຼາຍ ເນື່ອງຈາກວ່າໄມ້ໃຫຍ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຖືກຕັດເພື່ອເອົາໄມ້ໄປໃຊ້ເຂົ້າໂຮງງານໄມ້ອັດ ຫຼື ເຄື່ອງເຟີນີເຈີຕ່າງໆ ແລະ ພື້ນທີ່ມັນເກີດ ຖືກຕັດຖາງເພື່ອກິດຈະກຳອື່ນເຊັ່ນ: ການກະສິກຳ, ພື້ນທີ່ປູກໄມ້ອຸດສະຫະກຳຊະນິດອື່ນໆ.
11. ໝາຍເຫດ: ໄມ້ຕີນເປັດແມ່ນສາມາດຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ ໂດຍສັງເກດສ່ວນໃບ ຈັບແບບວົງແຫວນ, ທຸກ ພາກສ່ວນມີຢາງສີຂາວ, ໝາກເປັນຝັກກົມຍາວເກີດເປັນຄູ່, ໝາກແກ່ແຫ້ງມີງີ້ວ.
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, 2021. ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການກຳນົດບັນຊີໄມ້ I, II ແລະ III ສະບັບເລກ 0448/ກປ,

ລົງວັນທີ 6 ເມສາ 2021.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong et al. 2019. A Field Guide To Forest Trees and

Plants For Forestry of Central Laos

Hoang Van Sam, Khamseng Nanthavong, Keßler, P.J.A., (2004). Trees of Laos and Vietnam.

BLUMEA 49: 201–349

https://www.google.com/search?q=Alstonia+scholaris

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Apocynaceae

https://www.iucnredlist.org/search?query= Alstonia+scholaris