ຕີນເປັດໃບນ້ອຍ

1. ລະຫັດ: LT0064
2. ຊື່ລາວ: ຕີນເປັດໃບນ້ອຍ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Alstonia rostrata E.C.Fisch.
4. ຕະກຸນ: APOCYNACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ: TIN PET NOY (LA), CHAMPEY PHNOM (KH)
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ໄມ້ຕີນເປັດໃບນ້ອຍ ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂຽວຕະຫຼອດປີ, ສູງເຖິງ 30 ມ. ລຳຕົ້ນ  ຊື່, ປົກກະຕິເປັນປຸ້ງຢູ່ກົກ, ເປືອກຂອງຕົ້ນອ່ອນເປັນສີນໍ້າຕານອ່ອນ, ກ້ຽງ, ມີປ່ອງອາກາດເປັນຈຸດໆ. ເປືອກຂອງຕົ້ນແກ່ເປັນສີນໍ້າຕານຄີມອ່ອນ, ມັກປ່ຽນສີເປັນສີດໍາ, ແຕກເປັນເກັດ. ເປືອກໃນສີເຫຼືອງອ່ອນ. ໃບດ່ຽວ, ຈັບແບບວົງແຫວນ ແຕ່ 4-8 ໃບ, ຮູບສ້ວຍແຄບ ຫຼື ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ປາຍໃບແຫຼມ, ປູ້ ຫຼື ມົນ, ກົກໃບ ຮູບຫຼີ້ມ, ຂອບໃບລຽບ, ໜ້າໃບສີຂຽວເຂັ້ມ, ລຸ່ມໃບຂຽວຈືດ, ກ້ຽງ, ເຫຼື້ອມ, ໃບອ່ອນ ທສີນໍ້າຕານອົມເຫຼືອງ,  ຊໍ່ດອກ ແບບຄັນຮົ່ມ. ດອກ ອອກສີຂາວ ຫຼື ສີເຫຼືອງ ອົມຂຽວ. ກາບດອກຕິດກັນສ່ວນກົກ ແຕ່ແຍກກັນທີ່ປາຍເປັນ 5 ແຊກ. ກີບດອກ ຕິດກັນເປັນຫຼອດທີ່ກົກ ແຕ່ປາຍແຍກເປັນ 5 ແຊກ. ເກສອນຜູ້ ມີ 5 ອັນ. ເຕົ້າໄຂ່ ຈັບເທິງຖານດອກ. ໝາກ ແຫ້ງເປັນຄູ່, ຮຽວຍາວ ຄ້າຍຄືຝັກ , ຕອນຍັງດິບ ເປັນສີຂຽວ, ເວລາແຫ້ງເປັນສີນໍ້າຕານຈືດ ແລະ ແຕກອອກເປັນສອງສ່ວນ, ກ້ຽງ. ແກ່ນ ສີ ນໍ້າຕານ, ຮູບຂອບຂະໜານທີ່ມີ ຂົນຍາວຢູ່ທັງສອງດ້ານ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

 

ເນື້ອໄມ້ຕີນເປັດໃບນ້ອຍ ມີສີເຫຼືອງອ່ອນອອກຂາວ, ສ້ຽນຊື່, ເນື້ອໄມ້ລະອຽດ ແລະ ແຂງ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15 ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ປະມານ 90%  ເປັນ ແບບ ຄູ່ແຝດ 2-4 ຈຸລັງ (Multiple pore) ແລະ  ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ເລັກນ້ອຍ ແລະ ມີ ການຮຽງຕົວແບບ ສະຫຼຽງ (Oblique) ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ແບບລູກໂສ້ , ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດນ້ອຍບໍ່ສາມາດເຫັນດ້ວຍຕາເປົ່າ ມີສານສະກັດ ແບບ tylose, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດເຈນ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບ Fine line parenchyma ເຫັນຊັດເຈນຕິດຕໍ່ກັນຍາວ ແລະ ເຫັນເປັນໄລຍະ.

7. ການນໍາໃຊ້: ເຄື່ອງຕົບແຕ່ງພາຍໃນ ແລະ ຫັດຖະກຳ. ເຮັດປະຕູ ແລະ ປ່ອງຢ້ຽມ, ເຄື່ອງຂຽນ, ໃບແລະເປືອກໃຊ້ເປັນຢາປິ່ນປົວພະຍາດຫຼອດປອດອັກເສບ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບເຫັນໃນປ່າດົງດິບ, ປ່າປະສົມ, ພື້ນທີ່ຊຸ່ມ ແຄມຫ້ວຍ ຫລື ແມ່ນຳ້, ຄວາມສູງຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລ ເຖີງ 616 ມ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ພາກໃຕ້ ຫາ ພາກກາງປະເທດຈີນ, ພະມ້າ, ກໍາປູເຈຍ, ຫວຽດນາມ, ໄທ, ມາເລເຊຍ, ອິນໂດເນເຊຍ, ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ແຂວງ ຫົວພັນ, ຊຽງຂວາງ ແລະ ຄຳມ່ວນ.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ III ຂອງບັນຊີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ເປັນຊະນິດພົບເຫັນທົ່ວໄປ LC ຂອງ Red list of IUCN.
11. ໝາຍເຫດ: ໄມ້ຕີນເປັດແມ່ນສາມາດຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ ໂດຍສັງເກດສ່ວນໃບ ຈັບແບບວົງແຫວນ, ຂະໜາດນ້ອຍກວ່າ ຕີນເປັດໃບໃຫຍ່, ທຸກ ພາກສ່ວນມີຢາງສີຂາວ, ໝາກເປັນຝັກກົມຍາວເກີດເປັນຄູ່ ຂະໜາດໃຫຍ່ ແຕ່ສັ້ນກວ່າຕີນເປັດໃບໃຫຍ່, ໝາກແກ່ແຫ້ງມີງີ້ວ.
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, 2021. ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການກຳນົດບັນຊີໄມ້ I, II ແລະ III ສະບັບເລກ 0448/ກປ, ລົງວັນທີ 6 ເມສາ 2021.

Lehmann, Greijmans & Shenman, 2003. A Field guide to Forests and Trees of the Central

Highlands of Xieng Khouang Lao P.D.R.

Simon Gardner and at all, 2000. A Field Guide to Forest Trees of Northern Thailand.

https://www.google.com/search?q=Alstonia+rostrata

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Apocynaceae

https://www.iucnredlist.org/search?query= Alstonia+rostrata