ຮິ້ງເກັດໃບຍາວ

1. ລະຫັດ: LT0479
2. ຊື່ລາວ: ຮິ້ງ​ເກັດໃບຍາວ, ຮິ້ງ (ເຫຼືອງ)
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Keteleeria evelyniana
4. ຕະກຸນ: PINACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ: HING KET BAI NGAO (LA)
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ໄມ້ຮິ້ງເກັດໃບຍາວ ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດໃຫຍ່, ສູງເຖິງ 40 ມ. ລຳຕົ້ນ ຊື່, ເຮືອນຍອດຮູບຈວຍ. ເປືອກ ເປືອກນອກ ເປັນເກັດ, ສີນໍ້າຕານອົມສີຂີ້ເຖົ່າ, ເປືອກໃນ ສີນໍ້າຕາມອົມມ່ວງ. ໃບ ດ່ຽວ, ຮູບຮຽວແຄບ, ຮຽງສະຫຼັບ ຫຼື ສະຫຼັບຮອບກີ່ງ. ໂຄນໃບ ຮູບຫຼີ້ມ, ປາຍໃບແຫຼມ ຫຼື ມົນ. ດອກ ດອກຜູ້ ເກີດຢູ່ດ້ານຂ້າງ ຫຼື ປາຍຍອດ,  ດອກແມ່ ເປັນໂຄນດ່ຽວ ແລະ ຕັ້ງຂື້ນ. ໂຄນໝາກ ເກີດຢູ່ດ້ານຂ້າງ ຫຼື ປາຍຍອດ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບທໍ່ກົມ, ຂະໜາດ 12-20 x 3-6 ຊມ, ໂຄນໝາກແກ່ທຸກໆປີ, ແຂງ ເໝືອນເນື້ອໄມ້, ມີຄວາມທົນທານ, ເກັດໂຄນໝາກຮູບດອກຈັນ, ກົກເກັດເກືອບຄືຮູບຕິ່ງຫູ, ຂອບເກັດຮູບແຂ້ວ. ແກ່ນ ເຫຼື້ອມ, ສີເຫຼືອງ-ສີນໍ້າຕານ, ຮູບໄຂ່, ຍາວເຖີງ 26 ມມ, ປະກອບດ້ວຍຕ່ອມນໍ້າມັນຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ມີປີກ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ເນື້ອໄມ້ຮິ້ງເກັດໃບຍາວ ມີສີນໍ້າຕານເຂັ້ມ ສ້ຽນຊື່ ເນື້ອໄມ້ລະອຽດ, ມີລາຍສີເຂັ້ມກ່ວາສີພື້ນ, ໜຽວ ແລະ ອ່ອນ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Hand lens) ຂະໜາດ 10-15 ເທົ່າ ເປັນປະເພດໄມ້ໃບເຂັມ (Softwood) ບໍ່ມີພໍຣ໌ (Pore) ມີທໍ່ນໍ້າຢາງ (ນໍ້າມັນ) ເປັຈຸດຂາວໆກະຈາຍຢູ່ທົວໜ້າຕັດເຂດໄມ້ຕົ້ນລະດູ, ມີແຖບສີນໍ້າຕານ ຊຶ່ງເປັນກຸ່ມຂອງຈຸລັງ Trachieds ໃນເຂດເນື້ອໄມ້ທ້າຍລະດູ ຮຽງຕົວຂວາງເສັ້ນເຣ ຄ້າຍຄືວົງປີ, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດເຈນ ມີສານສະກັດຕົກຄ້າງແບບ (Deposit) ເປັນສີຂາວແຊກຢູ່ໃນເສັ້ນເຣ, ແລະ ບໍ່ສາມາດເຫັນ ພາເຣງຄິມາ.

7. ການນໍາໃຊ້: ເນື້ອໄມ້ມີຄວາມທົນທານຕໍ່ການເນົ່າເປື່ອຍ ແລະ ປວກ, ນຳໃຊ້ງ່າຍ ແລະ ຂ້ອນຂ້າງໄວ, ໃຊ້ສຳຫຼັບວຽກກໍ່ສ້າງເຮືອນ, ເຮືອ, ແປ້ນປູ, ມຸງຫຼັງຄາ, ເຄື່ອງຕົບແຕ່ງພາຍໃນ, ຢາງຂອງເປືອກໃຊ້ເປັນຢາພື້ນເມືອງ, ນໍ້າມັນຂອງແກ່ນໃຊ້ເປັນເຊື້ອເພີງ, ທູບ, ເຮັດສະບູ່, ຍອດອ່ອນໃຊ້ເຮັດເຈັ້ຍ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ໄມ້ຮິ້ງເກັດໃບຍາວ ຫຼື ຮິ້ງເຫຼືອງ ເປັນໄມ້ທີ່ພົບເຫັນໃນປ່າຂັ້ນໜຶ່ງ ແລະ ຂັ້ນສອງ ໃນປ່າດົງດິບຊຸ່ມຊື່ນ, ປ່າປະສົມໃບເຂັມ-ໃບກວ້າງ ມັກພົບເຫັນປົນກັບປ່າກໍ່, ບາງຄັ້ງພົບເຫັນໃນແຄມນໍ້າ, ປ່າໂຄກເຂດສູງ, ປ່າຮ່ອມພູ, ຄວາມສູງຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລ ແຕ່ (500-) 800-1600 (-2000 ມ).
9. ການກະຈາຍພັນ: ພາກໃຕ້ຈີນ, ພະມ້າ, ໄທ, ກຳປູເຈຍ, ຫວຽດນາມ, ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ແຂວງຫົວພັນ, ຊຽງຂວາງ, ບໍລິຄໍາໄຊ, ຄຳມ່ວນ, ສາລະວັນ, ເຊກອງ, ຈຳປາສັກ ແລະ ອັດຕະປື
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ I ຂອງບັນຊີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, ກໍາລັງຖືກຄຸກຄາມ VU ຂອງ Red list of IUCN.
11. ໝາຍເຫດ: ໄມ້ຮິ້ງເກັດໃບຍາວ ສາມາດຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ ໂດຍສັງເກດເປືອກເປັນເກັດ, ໃບຮູບແຂບ, ໂຄນໝາກຮູບທໍ່ກົມຍາວ ແລະ ຕັ້ງຂື້ນ,
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

ກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້, 2021. ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການກຳນົດບັນຊີໄມ້ I, II ແລະ III ສະບັບເລກ 0448/ກປ,

ລົງວັນທີ 6 ເມສາ 2021.

Hoang Van Sam, Khamseng Nanthavong, Keßler, P.J.A., 2004. Trees of Laos and Vietnam

Lehmann, Greijmans & Shenman, 2003. Field guide to Forests and Trees of the Central Highlands of Xieng Khouang Lao P.D.R.

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Pinaceae

https://www.iucnredlist.org/search?query=Keteleeria%20evelyniana