ແຄ່

1. ລະຫັດ: LT0244
2. ຊື່ລາວ: ແຄ່, ແຄຫອມ, ຈວງຫອມ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Cinnamomum scortechinii Gamble
4. ຕະກຸນ: LAURACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ: KHEA (LA), MEDANG (MY)
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນ, ສູງເຖິງ 30 ມ. ລຳຕົ້ນກົມ, ເປືອກອອກສີເທົາປົນສີນ້ຳຕານ, ກ້ຽງ, ມີກິ່ນຫອມ. ໃບດ່ຽວ, ຈັບແບບສະຫຼັບ, ຮູບໄຂ່, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບຫອກ, ໂຄນໃບຮູບຫຼິ່ມ, ຂອບໃບເປັນແສກມົນ, ປາຍໃບແຫຼມເຖິງຮຽວແຫຼມ, ຜິວໃບດ້ານເທິງສີຂຽວເຂັ້ມ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມສີຂຽວອ່ອນປົນສີເທົາ, ກ້ຽງທັງສອງກດ້ານ, ກ່າງໃບຂັ້ນໜຶ່ງມີ 3 ເສັ້ນ, ເດັ່ນຈັດເຈນ, ໃບອ່ອນອອກສີເຫຼືອງ. ຊໍ່ດອກແບບແຕກແໜງ, ອອກຢູ່ປາຍຍອດ ແລະ ງ່າມໃບ, ຊໍ່ດອກຍາວ 3–5,7 ຊມ. ດອກອອກສີຂຽວ, ມີຂົນໜາແໜ້ນ. ເກສອນຜູ້ມີ 9 ອັນ. ເຕົ້າໄຂ່ຄ້າຍຄືຮູບຮີ. ໝາກຮູບຂອບຂະໜານກົມ, ໝາກແກ່ສີມ່ວງປົນສີດຳ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ເນື້ອໄມ້ແຄນຫອມ ມີສີຂີ້ເທົ່າປະສົມນ້ຳຕານ, ສ້ຽນຊື່, ເນື້ອໄມ້ລະອຽດ ແລະ ແຂງ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15 ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ເປັນ ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ແລະ ມີ ແບບ ຄູ່ແຝດ 2-3 ຈຸລັງ (Multiple pore),  ການຮຽງຕົວບໍ່ເດັ່ນຊັດ, ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ຖີ່ ບໍ່ສາມາດເຫັນດ້ວຍຕາເປົ່າ ມີສານສະກັດ ແບບ tylose ຈຳນວນຫຼາຍ, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດເຈນ ຍາວຕິດຕໍ່ກັນ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບ scanty and Vasicentric parenchyma.

7. ການນໍາໃຊ້: ເປັນໄມ້ທີ່ນິຍົມເອົາເປືອກ, ແກນໄມ້, ຮາກ ໄປສະກັດເອົາສານນ້ຳຫອມຕ່າງໆ ຫຼື ເປັນສວ່ນປະສົມຂອງອາຫານ, ນຳໄປໃຊ້ເປັນສ່ວນປະກອບຂອງຢາ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບເຫັນໃນປ່າດົງດິບ, ປ່າປະສົມ, ທີ່ມີຄວາມສູງຈາກລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລເຖິງ 700–1600 ມ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ພົບໃນເຂດປະເທດມາເລເຊຍ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ແຂວງຄໍາມ່ວນ.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ LC ຂອງ Red list of IUCN. ພົບເຫັນຫຼາຍຕາມເຂດດົງດີບ, ປ່າປະສົມ ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນ ຖືກຕັດເພື່ອເອົາເປືອກ, ເນື້ອໄມ້ ແລະ ຮາກ ໄປສະກັດເອົານ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍ ແລະ ນຳໃຊ້ເປັນສ່ວນປະກອບຂອງຢາ.
11. ໝາຍເຫດ: ໄມ້ແຄຫອມຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ ໂດຍສັງເກດເບິ່ງໃບອ່ອນອອກສີເຫຼືອງ. ກ້ານຊໍ່ດອກຍາວ 3–5,7 ຊມ. ດອກອອກສີຂຽວ, ມີຂົນໜາແໜ້ນ. ໝາກຮູບຂອບຂະໜານກົມ, ໝາກແກ່ສີມ່ວງປົນສີດຳ.
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

Forest Research Institute Malasia, (2019). Equivalent Timber Name in Asian.

R.P.J. de Kok (2019). A revision of Cinnamomum Schaeff. (Lauraceae) for Peninsular Malaysia and Singapore. Gardens’ Bulletin Singapore 71 (1): 89–139. 2019.

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Lauraceae/Cinnamomum

https://www.iucnredlist.org/search?query=Cinnamomum%20aromaticum&searchType=species

http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:463671-1)