ສັກ

1. ລະຫັດ: LT0816
2. ຊື່ລາວ: ສັກ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Tectona grandis L.f.
4. ຕະກຸນ: LAMIACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ (Trade names) : JATI (BN,ID,MY), MAISAK (KH), SAK (LA), TEAK (MM,TH), TEKLA (PH)
   Common names: Teak
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຜັດປ່ຽນໃບສູງເຖິງ 30 ແມັດ, ລຳຕົ້ນຕັ້ງຊື່. ເປືອກຕົ້ນອ່ອນ: ມີສີນໍ້າຕານປົນສີຄີມຈາງ, ກ້ຽງ ຫຼື ມີຮອຍແຕກເລັກນ້ອຍຕາມລວງຍາວ. ເປືອກຕົ້ນແກ່: ສີຂີ້ເທົ່າ-ສີນໍ້າຕານ, ມີຮອຍແຕກຕື້ນ ແລະ ເປັນແຜ່ນບາງ, ເປືອກໃນມີສີແດງ, ມີເສັ້ນໃຍ. ກິ່ງ-ງ່າ ເປັນຮູບສີ່ລ່ຽມ, ປົກຄຸມດ້ວຍຂົນຮູບດາວ. ໃບ: ໃບດ່ຽວ, ກົງກັນຂ້າມ, ຮູບສ້ວຍກວ້າງຫາຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ຂອບໃບເປັນແຂ້ວເລື່ອຍເລັກນ້ອຍ. ໃບອ່ອນມີຂົນປົກຄຸມຢ່າງດົກໜາສີເຫຼືອງ, ເນື້ອໃບບາງ ໃບແກ່ຫຍາບຢູ່ດ້ານເທິງ, ຢູ່ດ້ານລຸ່ມມີຂົນອ່ອນ. ດອກ:  ຊໍ່ດອກກແຕກແໜງ, ກ້ານຊໍ່ດອກໃຫຍ່, ຢູ່ໃກ້ປາຍຍອດຂອງກິ່ງ. ດອກສີຂາວ, ສີບົວ, ໃບຊ້ອນດອກຮູບສ້ວຍ. ກາບດອກເປັນຮູບກະດິງ-ຮູບຫົວ. ການອອກດອກ: ເດືອນກໍລະກົດ-ເດືອນສິງຫາ. ໝາກ: ເປັນຮູບກົມມີຂົນອ່ອນດົກໜາ, ເປັນເນື້ອມີແກນ, ອ້ອມຮອບດ້ວຍກາບດອກບາງ, ມີສີຂຽວເວລາຍັງອ່ອນ, ສີນໍ້າຕານຈາງເວລາແກ່.  ການອອກໝາກ: ເດືອນກັນຍາ-ເດືອນທັນວາ

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ສີຂອງມອກ ແລະ ແກນໄມ້ມ ຄວາມແຕກຕ່າງກັນເລັກນ້ອຍ ມອກໄມ້ສີນໍ້າຕານປົນສີເຫຼືອງອ່ອນ ຫາສີນໍ້າຕານອ່ອນ ຈະຊໍ້າຂຶ້ນປ່ຽນເປັນສີນໍ້າຕານປົນສີຄໍາຢ່າງວ່ອງໄວ ແກນໄມ້ສີນໍ້າຕານປົນສີຄໍາສະລັບກັບຈຸດດ່າງສີດໍາຢູ່ຕາມເສັ້ນທໍ່ລໍາລຽງນໍ້າ (Vessel). ສ້ຽນຊືີ່, ເນື້ອໄມ້ລະອຽດປານກາງ, ການຫົດຕົວຕໍ່າ (ດ້ານລັດສະໝີ 2.6%, ບໍລິມາດ 7.2%, ດ້ານສໍາພັດ 5.3%), ມີຄວາມໜາແໜ້ນ 65g/cm3, ຄວາມຖ່ວງຈໍາເພາະ 0.55-0.66, MOR 97.1 MPa ແລະ ຄວາມແຂງ 4,740 N

ຈຸລັງ Vessels ກະຈາຍແບບ Ring-porous or semi-ring-porous, ຮຽງຕົວແບບ solitary ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ multiples ຢູ່ພາຍໃນຈຸລັງບາງຈໍານວນບັນຈຸສານສະກັດ tyloses ແລະ Deposits. ຈຸລັງ Parenchyma ຮຽງຕົວແບບ vasicentric ແລະ Banded (initial boundary) ແລະ Rays ສາມາດເບິີ່ງເຫັນລະອຽດໂດຍແວ່ນຂະຫຍາຍ.

7. ການນໍາໃຊ້: ເປັນໄມ້ເນື້ອແຂງມີສີເຫຼືອງເຂັ້ມ, ທົນທານຕໍ່ກັບປວກແລະແມງໄມ້. ໃຊ້ສໍາລັບການກໍ່ສ້າງເຮືອນ. ໄມ້ສັກມີເນື້ອໄມ້ສວຍງາມສາມາດເຮັດເປັນເຄື່ອງໃຊ້ຕ່າງໆ ທີ່ມີຄວາມນິຍົມສູງ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນເຄື່ອງເຟີນິເຈີ, ເສົາເຮືອນ, ເຄື່ອງດົນຕີຕ່າງໆ. ປະຈຸບັນໃນລາວເຮົາກໍ່ມີການປູກເປັນຈຳນວນຫຼວງຫາຍໂດຍສະເພາະແຂວງຫຼວງພະບາງ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ໄມ້ສັກເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໃນປ່າປ່ຽນໃບເຂດຮ້ອນປະສົມ ແລະ ຄວາມສູງຕໍ່າກວ່າ 1000 ແມັດ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ແມ່ນຊະນິດທີ່ພົບເຫັນຢູ່ປະເທດ ມຽນມາ, ຈີນ , ໄທ, ກໍາປູເຈັຍ, ອິນເດຍ, ອິນໂດເນເຊັຍ ແລະ ຫວຽດນາມ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່: ແຂວງ ໄຊຍະບູລີ ແລະ ຫຼວງພະບາງ.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ I ຂອງບັນຊີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້.
11. ໝາຍເຫດ: ຈະສັງເກດໄດ້ງ່າຍ ດ້ວຍມົງກຸດໃບທີ່ກວ້າງຂວາງພ້ອມດ້ວຍດອກ, ໃບແກ່ຫຍາບຢູ່ດ້ານເທິງ, ມີຂົນອ່ອນຢູ່ດ້ານລຸ່ມ, ມີປີກອອກຢູ່ປາຍ, ມີປີກແຄບ. ເສັ້ນໃບ 7-12 ຄູ່, ກ້ານຊໍ່ດອກໃຫຍ່, ກິ່ງງ່າເປັັນສີ່ຫຼ່ຽມ
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

Forest Research Institute Malasia, (2019). Equivalent Timber Name in Asian.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong, Souphachay Phouphasouk, (2019). A Field

Guide to Forest Trees and Plants for Forestry of Central Laos. Faculty of Forest Science, National University of Laos.

ຄູ່ມືກວດພິສູດບາງຊະນິດພັນໄມ້ທີ່ສໍາຄັນຂອງລາວ (Wood Identification Manual of Lao Hardwood), Assoc. Prof. Dr. Latsamy Boupha, Dr. Oudone Sychaleun, Phetlasy Souladeth, Lothim Xeatern, Pongki Phommachanh, Phoulouang Chounlamounty&Vanhsy Phengthajam)

https://www.doa.go.th/pvp/wp-content/uploads/2020/04/woods-identification.pdf

https://www.researchgate.net/publication/233639651_Trees_of_Laos_and_Vietnam_A_Field_Guide_to_100_Economically_or_Ecologically_Important_Species

https://www.phakhaolao.la/en/kb/0000239?t%5B0%5D=81&t%5B1%5D=56&t%5B2%5D=68&t%5B3%5D=54&p=browse

https://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Tectona+grandis

http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:864923-1