ຍາງສາແບງ

1. ລະຫັດ: LT0339
2. ຊື່ລາວ: ຍາງສາແບງ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Dipterocarpus intricatus Dyer
4. ຕະກຸນ: DIPTEROCARPACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ (Trade names): GNANG SA BEANG  (LA), TRACH (KH), YANG KRAT (TH)
   Common names:
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນ ລໍາຕົ້ນຊື່, ສູງ 10 -15ມ, , ເປືອກນອກສີເທົາແກມສີນໍ້າຕານ, ກິ່ງ-ງ່າອ່ອນ ມີຂົນເປັນຈຸ້ມທົ່ວໄປ ໃບ: ເປັນໃບດຽວ ເປັນຮູບໄຂ່, ໃບອ່ອນສີນໍ້າຕານເຂັ້ມ, ກົກໃບມົນຫາ ເປັນຮູບຫົວໃຈ, ປາຍໃບສ້ວຍມູມເຫວີ ຄ້າຍວີ, ມີຂົນເປັນຈຸ້ມແຂງປົກຫຸ້ມທັງສອງດ້ານ, ໃບລົ່ນຕາມລະດການ, ຫູໃບຖືກປົກຫຸ້ມດ້ວຍຂົນເປັນຈຸ້ມແຂງທີ່ແໜ້ນໜາ. ດອກ: ຈັດເປັນພົ້ວ, ມີຂົນເປັນຈຸ້ມປົກຫຸ້ມ, ດອກມີກ້ານສັ້ນຫຼືບໍ່່ມີກ້ານ ໃບຊ້ອນດອກມີຂົນດົກໜາ ແລະ ຕົກລົ່ນໄວ. ດອກມີ 5 ກີບ ມີສີໝົ່ນອົມບົວ, ກາບຕິດກັນເປັນຫລອດ. ເກສອນຈໍານວນ 30 ອັນ, ເຕົ້າໄຂ່ ແລະ ຄໍເຕົ້າໄຂ່ມີຂົນດົກໜາ. ການອອກດອກ:  ເດືອນທັນວາ-ເດືອນກຸມພາ. ໝາກ: ຮູບມົນກົມ, ບໍມີຂົນ ແລະ ຝັງຢູ່ໃນຫລອດພວງກາບ, ແຊກຂ້າງຍັບຍໍ່ຈໍານວນ ຍາວ 2 ປີກ ແລະ ສັ້ນ 3 ປີກ: ປີກຍາວມີເສັ້ນກ່າງ 3 ເສັ້ນ   ການອອກໝາກ: ເດືອນມີນາ-ເດືອນພຶດສະພາ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ເນື້ອໄມ້ຍາງສະແບງ ມີສີນໍ້າຕານອົມແດງ ແລະ ປົນເທົ່າ, ສ້ຽນສົນ ແລະ ເປັນຄື້ນເລັກໜ້ອຍ, ເນື້ອໄມ້ຂ້ອນຂ້າງລະອຽດ ແລະ ແຂງປານກາງ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15.  ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ເປັນ ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ເກືອບທັງໝົດ ແບບການຮຽງຕົວແບບບໍ່ເດັ່ນຊັດ , ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດໃຫຍ່ຫຼາຍ ພາຍໃນມີສານສະກັດ ແບບ Tylose ແລະ Deposit (gummy), ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບປີກ ແລະ ປີກຕໍ່ (Aliform and Aliform confluent Parenchyma), ມີທໍ່ຢາງແບບດ່ຽວ.

7. ການນໍາໃຊ້: ເປັນໄມ້ປະເພດແຂງ, ຄຸນນະພາບສູງ, ເພິ່ນນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການປຸກສ້າງ, ແປ້ນປູ, ໄມ້ຝານ ຫຼືືໃຊ້ເຮັດລົດມ້າ, ກວຽນ. ນອກນັ້ນຍັງໃຊ້ເຮັດເຄື່ອງໃຊ້ສອຍພາຍໃນເຮືອນອີກ, ນໍ້າມັນເຄີຍໃຊ້ເຮັດກະບອງໃນເມື່ອກ່ອນ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ບາງຄັ້ງເພິ່ນພົບເຫັນຊະນິດນີ້ຢູ່ໃນປ່າລັກກສະນະປ່າສະແບງສົດ ຫຼື ບໍ່ ກໍ່ປະປົນຢູ່ນໍາໄມ້ຈິກ ຢູ່ໃນປ່າຕືືບຊຸ່ມ ຫຼື ປ່າໃບໄມ້ລົ່ນຕາມລະດູການ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ໄທ, ຫວຽດນາມ, ກໍາປູເຈຍ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ແຂວງວຽງຈັນ, ສະຫວັນນະເຂດ, ຄໍາມ່ວນ, ຈໍາປາສັກ ແລະ ອັດຕະປື
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ II ຂອງບັນຊີສະບັບເລກທີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້. ເປັນ EN ຂອງ Red list of IUCN.
11. ໝາຍເຫດ: ຕົ້ນສາແບງເປັນລໍາຕົ້ນຊື່. ຮ່ອງແຕກຂອງລໍາຕົ້ນເປັນພູໃຫຍ່ ແລະ ໜາ, ຫຼັງໃບມົ່ນ, ເຫັນເສັ້ນກ່າງໃບຢ່າງຊັດເຈນ, .
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

ພືດຕຕະກຸນໄມ້ຍາງຂອງລາວ, ສາດສະດາຈານ ບົວໄຂຄອນ ສະແຫວງສຶກສາ, ສາດສະດາຈານ ຊູນ ວີດານ, 1997.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong, Souphachay Phouphasouk, (2019). A Field Guide

To Forest Trees and Plants for Forestry of Central Laos. Faculty of Forest Science,

National University of Laos.

Forest Research Institute Malasia, (2019). Equivalent Timber Name in Asian.

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Dipterocarpaceae/Dipterocarpus

https://www.dnp.go.th/botany/PDF/publications/saranukrom.pdf (ສາລະນຸກົມພືດ ໃນປະເທດໄທ).

http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Dipterocarpus+intricatus