ຍາງຂາວ

1. ລະຫັດ: LT0336
2. ຊື່ລາວ: ຍາງຂາວ
3. ຊື່ວິທະຍາສາດ: Dipterocarpus alatus ex G.Don
4. ຕະກຸນ: DIPTEROCARPACEAE
5. ຊື່ການຄ້າ (Trade names): APITONG GROUP (PH), CHHOEUTEAL (KH), DAU RAI (VN), KANYIN-BYU (MM), GNANG KHAO (LA), YANG NA (TH) Common names:  Shorea dammar, Burmese sal, Siamese sal, thitya.
6. ພັນລະນາລັກສະນະພືດສາດ (botanical description: morphology ແລະ anatomy)

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍນອກ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນປ່ຽນໃບ, ມີລວງສູງ 8 ມ, ໜ້າຕ້າງ 20 ຊມ, ລໍາຕົ້ນມີເປືອກໜາແຕກເປັນຮອງເລິກ. ກິ່ງ-ງ່າ: ມີຂົນ ອ່ອນໆ ແລະ ສັ້ນ ໃບ: ຮູບໄຂ່ ຫຼືື ຮູບໄຂ່-ຮູບຂອບຂະໜານ, ກົກໃບເປັນຮູບຫົວໃຈ, ປາຍໃບສ້ວຍມູມແຫຼມເລັກນ້ອຍ, ຫູໃບລົ່ນໄວ. ດອກ: ຈັດເປັນພົ້ວ, ດອກອອກສີບົວ, ກີບດອກ ມີ 5 ກີບ, ມີກ້ານສັ້ັ້ນ ຫຼື ບໍ່ມີກ້ານ ພວງກາບຕິດເຂົ້າກັນເປັນຫລອດ. ເກສອນ ປາຍກ້ານເກສອນຍາວກວ່າຮວຍເມັດລະອອງ, ໝາກ: ຮູບໄຂ່, ປີກໃຫຍ່ມີ 2 ປີກຍາວ ແລະ ມີປີກສັ້ນ 3 ປີກ. ການອອກໝາກ: ເດືອນເມສາ.

• ລັກສະນະໂຄງສ້າງພາຍໃນເນື້ອໄມ້

ເນື້ອໄມ້ຍາງຂາວ ມີສີນໍ້າຕານແດງ ຫຼື ສີນໍ້າຕານເທົາ, ສ້ຽນຊື່, ເນື້ອໄມ້ຫຍາບ ແລະ ແຂງປານກາງ. ລັກສະນະທາງກາຍວິພາກທີ່ເຫັນໄດ້ດ້ວຍແວ່ນຂະຫຍາຍ (Handlens) ຂະໜາດ 10-15.  ເທົ່າ ພໍຣ໌ (Pore) ເປັນ ພໍຣ໌ດ່ຽວ (Solitary pore) ເກືອບທັງໝົດ ແບບການຮຽງຕົວແບບບໍ່ເດັ່ນຊັດ , ການກະຈາຍເປັນແບບກະຈັດກະຈາຍ (Diffuse porous), ພໍຣ໌ມີຂະໜາດໃຫຍ່ຫຼາຍ ພາຍໃນມີສານສະກັດ ແບບ Tylose ແລະ Deposit, ເສັ້ນ (Ray) ເຫັນຊັດ, ພາເຣງຄິມາ (Parenchyma) ແບບປີກ ແລະ ປີກຕໍ່ (Aliform and Aliform confluent Parenchyma), ມີທໍ່ນໍ້າຢາງລຽງເປັນແລວຕັດເສັ້ນເຣ.

7. ການນໍາໃຊ້: ໄມ້ຍາງໃຊ້ເຂົ້າເປັນສ່ວນສໍາຄັນໃນວຽກງານກໍ່ສ້າງເຊັ່ນ: ໂຄງຫລັງຄາ, ແປ້ນ, ໄມ້ອັດ ເຮັດເຮືືອ. ນໍ້າຢາງ (ນໍ້າມັນຍາງ) ໃຊ້ຈູດໄຟກະບອງ, ຢາເຮືອ ຫຼື ເຄື່ອງໃຊ້ໃນເຮືອນ ແລະ ໃຊ້ເປັນນໍ້າຢາຂັດເງົາ ເຄື່ອງເຟີນີເຈີ ແລະ ໃນເຊີງອຸດສະຫະກໍາ ນໍາໃຊ້ນໍ້າມັນຍາງ ເຮັດນໍ້າມຶກ, ສີ, ຂີ້ເຜີ້ງ ແລະ ນ້ຳຫອມ.
8. ແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໃສ: ພົບເຫັນຢູ່ໃນປ່າຕືບປະເພດແຫ້ງຢູ່ລະດັບໜ້ານໍ້າທະເລເຖິງ 500 ແມັດ ແລະ ລະດັບປານກາງ ຕາມເຂດປ່າດິບຊື້ນ ແລະ ປ່າດິບແລ້ງ.
9. ການກະຈາຍພັນ: ພົບໃນປະເທດມ່ຽນມ້າ, ໄທ, ຫວຽດນາມ, ກໍາປູເຈຍ, ມາເລເຊຍ, ອິນເດຍ, ບັງກຼະລາເທດ, ສີລັງກາ, ຟິລິບປິນ. ສໍາລັບ ສປປ ລາວ ພົບເຫັນຢູ່ ຫຼາຍແຂວງໃນເຂດພາກ ກາງ ແລະ ພາກໃຕ້.
10. ສະພາບການອະນຸລັກ: ເປັນໄມ້ປະເພດ II ຂອງບັນຊີສະບັບເລກທີ 0448 ຂອງກະຊວງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້. ເປັນ VU ຂອງ Red list of IUCN.
11. ໝາຍເຫດ: ເປັນປະເພດໄມ້ໃຫຍ່ ສາມາດຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ ລໍາຕົ້ນຊື່ ໃບໃຫຍ່ ໝາກ ມີ 2 ປີກຍາວ ແລະ 3 ປີກສັ້ນໆ ມັກມີຄີຕາມລ່ຽມໝາກ. ເປັນໄມ້ທີ່ປູກງ່າຍ ແລະ ກະຈາຍຕາມທໍາມະຊາດໄດ້ດີ.
12. ເອກະສານອ້າງອີງ

ພືດຕຕະກຸນໄມ້ຍາງຂອງລາວ, ສາດສະດາຈານ ບົວໄຂຄອນ ສະແຫວງສຶກສາ, ສາດສະດາຈານ ຊູນ ວີດານ, 1997.

Chika Kameda, Viengsamone Thammavong, Souphachay Phouphasouk, (2019). A Field Guide

To Forest Trees and Plants for Forestry of Central Laos. Faculty of Forest Science,

National University of Laos.

ຄູ່ມືກວດພິສູດບາງຊະນິດພັນໄມ້ທີ່ສໍາຄັນຂອງລາວ (Wood Identification Manual of Lao Hardwood)

ຮສ. ປອ. ລັດສະໝີ ບຸບຜາ, ປອ. ອຸດອນ ສີຈະເລີນ, ເພັດລາສີ ສຸລະເດດ, ໂລທິມ ແຊເຕິນ, ປ໋ອງກີ ພົມມະຈັນ, ພູຫຼວງ ຈຸນລະມົນຕີ ແລະ ວັນສີ ເພັງທະແຈ່ມ

https://padme.rbge.org.uk/laos/list/Dipterocarpaceae/Dipterocarpus

http://59426801009.blogspot.com/2017/12/dipterocarpus-alatus-roxb-ex-gdon.html

https://www.dnp.go.th/botany/PDF/publications/saranukrom.pdf (ສາລະນຸກົມພືດ ໃນປະເທດໄທ).